W czasopiśmie Scientific Reports ukazała się publikacja pt. "Global population: from Super-Malthus behavior to Doomsday criticality" (Scientific Reports 14 (2024) 9853, której jedną z autorek jest Doktorantka Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach Agata Angelika Sojecka. Artykuł dostępny jest także w OPEN Access.
Scientific Reports to cenione czasopismo z rodziny Nature; Impact Factor, IF = 4.5 and 140 pkt MNiSW. Praca jest dostępna jako OPEN Access. Agata Angelika Sojecka jest studentką 4-go roku Szkoły Doktorskiej w dyscyplinie: Nauki o Zarządzaniu i Jakości.
Praca dyskutuje zmiany globalnej populacji od początku Holocenu do roku 2023 za pomocą dwóch równań skalujących określonych jako relacje Super-Malthus’zjańskie (SM). SM-1 to ‘potęgowa’ zależność wykładnicza: P(t)=P0exp(t/τ)β, and SM-2 to relacja typu Malthus’a ale z zależnym od czasu współczynnikiem wzrostu populacji r(t) lub alternatywnie czasu relaksacjiτ(t)=1/r(t): P(t)=P0exp[r(t)*t ] = P0exp[t /τ(t)]
Dane dotyczące globalnej populacji pochodzące z kilku źródeł zostały przygotowane za pomocą filtrowania numerycznego dla uzyskania ich analitycznej charakterystyki, umożliwiającej różniczkową’ i czułą na subtelne odstępstwa analizę. Test dla równania SM-1 ujawnił jakościową zmianę trendu globalnej populacji około roku 1970 (populacja: ~3 miliardy): od ‘skompresowanych’ zmian eksponencjalnych (β>1) do tzw. rozmytej relaksacji (β <1). Dla równania SM-2 pokazano liniowe zmiany czasu relaksacji τ(t) w okresie Rewolucji Przemysłowych, począwszy od roku 1700. Prowadzi to do opisu globalnej populacji na bazie relacji charakterystycznej dla tzw. ograniczonej (‘constrained’) krytyczności P(t)=P0exp[b't/(tC-t)], gdzie tC ≈ 2216 - to ekstrapolowany rok osiągnięcia hipotetycznej, anomalnej nieskończonej populacji. Pokazano także łącznik do słynnej pracy [von Foerster et al. Science 132 (1960) 1291), przewidującej ‘hiperbolic Doomsday’.
Wyniki omówiono w kontekście fizyki układów złożonych, rozkładu Weibull’a w teorii wartości ekstremalnych oraz znaczących zagadnień historycznych i prehistorycznych ujawnionych w wyniku analizy wrażliwej na zniekształcenia. Wskazano także istotność wiarygodnego określenia zmian globalnej populacji dla skutecznego globalnego zarządzania w obecnym zglobalizowanym świecie.
Praca wskazuje również, że globalne zmiany populacji mogą mieć charakter niemonotoniczny, co stanowi istotny problem w długoterminowym prognozowaniu deterministycznym. Istotne dla danej pracy jest wprowadzenie analizy danych wrażliwej na subtelne odstępstwa od relacji modelowych, co jest związane z konsekwentnym stosowanie metodyki ‘bottom up’, która w pierwszym kroku określa domeny czasowe w jakich dana relacja modelowa może być stosowana dla danego zestawu danych empirycznych.
Z publikacją można zapoznać się poprzez stronę internetową.
Dołącz do nas